بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج)

مرحوم علامه امین عاملی قدس سره دربارۀ قمه زنی و مراسم عزاداری حسینی می‌نویسد:
قمه زنی و اعمالی دیگر از این قبیل در مراسم عزاداری حسینی به حکم عقل و شرع حرام است و زخمی ساختن سر، که نه سود دنیوی دارد و نه اجر اخروی، ایذاء نفس است که خود در شرع حرام است و در مقابل این عمل، شیعۀ اهل بیت را در انظار مردم مورد تمسخر قرار داده و آنها را وحشی قلمداد می‌کنند و شکی نیست که این اعمال ناشی از وساوس شیاطین بوده و موجب رضایت خدا و پیامبر و اهل بیت اطهار نیست و البته تغییر نام این اعمال در ماهیت و حکم شرعی آن که حرمت است، تغییری نمی‌دهد (1) .
چند استفتاء از مقام معظم رهبری درباره قمه زنی و عزاداری
1 - آیا قمه زدن در عزاداری امام حسین علیه السلام چه حکمی دارد؟
جواب: اگر موجب وهن مذهب در زمان حاضر و یا مستلزم خوف خطر جان یا ضرر معتنی به باشد جایز نیست.
2 - پدر و مادری که نذر می‌کنند اگر خدا به آنان فرزند پسر داد روز عاشورا به سر او تیغ بزنند و آن پسر بعد از بلوغ روزهای عاشورا قمه بزند آیا این نذر صحیح است و آیا بر آن پسر عمل به نذر والدین واجب است؟
جواب: صحت چنین نذری محل اشکال است و در هر صورت وفا به آن بر فرزند واجب نیست.
3 - اگر قمه زدن در عزاداریها موجب مرگ کسی شد آیا این عمل خودکشی و گناه محسوب می‌شود.
جواب: اگر با خوف خطر جان اقدام کرده باشد حکم انتحار دارد.
4 - آیا سوراخ کردن گوشت بدن و قفل زدن و وزنه آویزان کردن به بهانه عزاداری بر امام حسین علیه السلام که اخیرا شایع شده است جایز است؟
جواب: چنین اعمالی که موجب وهن مذهب در انظار عموم است صورت شرعی ندارد.
5 - عزادارانی که خودشان را در مقابل مزار مقدس ائمه علیهم السلام به خاک می‌اندازند و سینه و صورت خود را به خاک می‌مالند و خراشیده می‌کنند و خون جاری می‌شود و با همان حال به داخل حرم ائمه علیهم السلام وارد می‌شوند چه صورت دارد؟
جواب: اینگونه رفتارها که از شیوه اظهار تاثر و عزاداری سنتی به دور است صورت شرعی ندارد بلکه اگر موجب ضرر معتنی به بدنی و یا وهن مذهب در انظار عموم باشد جایز نیست.
استفتائات از حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی
1 - آیا زنجیر زنی و قمه زنی و شمشیر زنی در عزاداری امام حسین علیه السلام جایز است؟
جواب: بی شک مراسم سوگواری خامس آل عبا علیه السلام از افضل قربات است، ولی نباید کاری کرد که موجب وهن مذهب در نظر دیگران شود.
2 - آیا تعزیه و شبیه خوانی اشکال دارد و اگر اشکال نداشته باشد بفرمایید که اگر مرد لباس زنان را در تعزیه بپوشد و به جای او بخواند اشکال دارد؟ و آیا صدای شیپور و طبل و دهل در تعزیه حرام است یا خیر؟ در پایان مستدعی است شرایط تعزیه خوانی را بیان فرمایید.
جواب: شبیه خوانی اگر با دروغ و آلات لهو توام نباشد و موجب توهین به مقام شامخ حسین بن علی علیهما السلام یا سایر شهدا نشود اشکالی ندارد واحتیاط آن است که مردان لباس زنان را نپوشند.
3 - آیا شبیه خوانی - که نمایش مذهبی است و دربارۀ واقعۀ عاشورا یا اربعین حسینی علیه السلام برگزار می‌گردد - جایز است؟
جواب: اگر امر خلاف شرعی در آن نباشد و موجب هتک مقدسات نشود اشکالی ندارد.
4 - سینه زدن با تیغ و یا زنجیر زدن با زنجیری که دارای چاقو و یا تیغ می‌باشد و منجر به زخمی شدن بدن و جاری شدن خون می‌شود، چه حکمی دارد؟
جواب: همان گونه که قبلا نیز اشاره کرده‌ایم، مسئلۀ عزاداری حضرت سیدالشهداعلیه السلام در هر زمان و در هر مکان از افضل قربات و مایۀ تقویت روح ایمان و شهامت اسلامی و ایثار و فداکاری و شجاعت در مسلمین است، ولی کیفیت عزاداری باید چنان باشد که بهانه‌ای به دست دشمنان اسلام ندهد و موجب سوء استفاده از آن نشود و این مراسم عظیم و پرشکوه تضعیف نگردد و به همین جهت از کارهایی که موجب وهن مذهب است باید پرهیز شود.
5 - نظر مبارک را در رابطه با کیفیت مطلوب نحوۀ برگزاری عزاداری سالار شهیدان علیه السلام بیان فرمایید؟
جواب: بهترین شیوۀ عزاداری، تشکیل مجالس با شکوه و ذکر اهداف مقدس امام حسین علیه السلام و تاریخچۀ کربلا و تحلیل فرازهای آن و مراسم سوگواری، و همچنین تشکیل دسته جات عزاداری با شکوه، توام با شعارهای بیدار کننده و سازنده و پخش جزوه‌ها و پوسترهای حساب شده و پرمحتوا و استفاده از پلاکاردها یا شعارهای جالب و جاذب و روشن کنندۀ اهداف عزاداری حضرت سیدالشهدا علیه السلام و مانند آن است.
6 - در آستارا، سنتی است که مردم به آن اعتقاد راسخ دارند، مسئله بدین صورت است که: روز تاسوعا و عاشورا علمی که در تمام مناطق مرسوم است در دست افراد خاصی می‌دهند که آن فرد با حرکتهای مخصوص و حتی گاهی با حمله ور شدن به زنان و مردان ترساندن بچه‌ها و به تعبیر مردم: علم را جوش می‌آورند و آن را نسبت به امام حسین علیه السلام می‌دهند، مردم دور آن جمع می‌شوند و می‌گویند علم فرد را دنبال خود می‌برد، وقتی علم بعضی از افراد را زخمی می‌کند به معنای آن است که آن فرد، انسان بدی است و با دیدۀ تردید به علم نگاه کرده است. متاسفانه علم در دست افراد معلوم الحال به جوش می‌آید و گاهی افراد متدین و وجیه را زخمی می‌کند، نظر شما را در این مورد خواستاریم؟
جواب: عزاداری حضرت خامس آل عباعلیه السلام از موجبات مهم تقویت دین است ولی نباید آن را آلوده به این گونه کارهای نادرست کرد که موجب اذیت و آزار عزاداران و هتک حرمت افراد آبرومند می‌شود.
7 - در شرایطی که دشمنان اسلام سعی در منزوی کردن مسلمانان دارند و با حیله‌هایی می‌خواهند اسلام را خرافی و مسلمانان را بی منطق معرفی کنند، انجام برخی اعمال که در متن دین وجود نداشته و در بعضی مناطق عده‌ای در تظاهر به اسلام و تعظیم شعائر، مرتکب آن می‌شوند که احیانا موجبات وهن شیعه و عزاداری را فراهم آورده است، چه حکمی دارد؟
جواب: لازم است در این شرایط و اوضاع پیروان اهل بیت علیهم السلام و عاشقان مکتب حسینی از هر کاری که موجب وهن این مراسم می‌شود بپرهیزند و به جای آن به سراغ مراسمی بروند که عظمت اهداف حسینی را بیش از پیش آشکار می‌سازد و اگر جمعی از بزرگان فقهای پیشین (قده) در عصر و زمان خود بعضی از این کارها را به دلایلی اجازه فرموده اند، هرگاه در عصر و زمان ما بودند مسلما نظر دیگری داشتند. خداوند همۀ ما را از پیروان مکتب آن بزرگوار و جان نثاران او قرار دهد.
8 - در شهرستان ما مراسم عزاداری تاسوعا و عاشورا و سایر ایام به صورت تعزیه خوانی برگزار می‌شود، تا شش سال قبل که فقط در محل ما برگزار نمی‌شد اهالی محل به محلات دیگر جهت دیدن تعزیه می‌رفتند و در آن محلات با مشکلات زیادی مواجه می‌شدند لهذا تصمیم گرفتیم این مراسم را در محل خودمان برگزار کنیم نظر شما چیست آیا در این شرایط تعزیه خوانی جایز است؟
جواب: چنانچه تعزیه خوانی مشتمل بر امر حرامی مانند دروغ یا هتک حرمت امامان بزرگوار و بزرگان دیگر و امثال اینها نباشد و مانع مجالس سخنرانی و نماز نگردد اشکالی ندارد.
9 - آیا استفاده از وسایلی که به شکل صلیب هستند و درماه محرم الحرام در جلوی صف عزاداری حمل می‌شود جایز است؟
جواب: این علامتها تداعی صلیب را نمی‌کنند ولی عزاداری هر چه ساده‌تر باشد بهتر است.
10 - آیا پول دادن به مرثیه سرایانی که در لابه لای اشعار و سخنان خود بعضی از مصایب بی مدرک یا ضعیف السند را نقل می‌کنند و یا با غنا می‌خوانند جایز است و آیا نقل این گونه مطالب به عزاداری ضربه نمی‌زند؟
جواب: پول را در برابر کارهای مشروع آنها بدهند و نسبت به کارهای خلاف، نهی از منکر کنند.
نظر حضرت آیة الله جوادی آملی پیرامون قمه زنی
چیزی که مایه وهن اسلام و پایه هتک حرمت عزاداری است جایز نیست، انتظار می‌رود از قمه زنی و مانند آن پرهیز شود. (4 محرم الحرام 1415 جوادی آملی)
نظر حضرت آیة الله نوری همدانی پیرامون عزاداری و قمه زنی
از آنجا که مکتب سالار شهیدان حضرت ابی عبدالله علیه السلام مکتب امر به معروف و نهی از منکر و چشمۀ جوشان ارزشهای اسلامی است و تاریخ خونبار عاشورا همیشه با آفریدن حماسه‌ها و موجها و با به حرکت درآوردن احساسات و عواطف الهام بخش کلیۀ نهضت‌ها و قیامهایی که علیه ظالمان و جباران روزگار صورت گرفته بوده است و همواره مجاهدین اسلام با قیامهایی علیه ظلم و ستم به جا آوردند - که نمونۀ آن را در زمان خود دیدیم - نام حسین بر لب و اشک حسینی در چشم و هوای کربلا و عاشورا در سر داشتند تا موفق شدند که پیروزی خون بر شمشیر را ثابت و بیان بلند حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله «حسین منی و انا من حسین.» را معنا کنند و ایام محرم و عاشورا همیشه زنده کنندۀ آن خاطره و به جوش آورندۀ خونهایی است که در دل علاقه مندان این مکتب موج می‌زند لذا لازم است مخصوصا در جهان کنونی که دشمنان اسلام از اسلام سیلی خورده و منافع نامشروع خود را از دست رفته می‌بینند و در فکر انتقام گرفتن از اسلام ناب محمدی هستند مراسم عزاداری کار زینبی بکند یعنی با منطق اسلام توام و از هر گونه حرکتی که این دین مقدس را بی منطق قلمداد نماید منزه باشد و عزاداران محترم و متعهد به جای اینکه قمه را بر فرق خود بکوبند در فکر آن باشند قمه را بر سر دشمنان اسلام که اراضی آنان را اشغال و در فکر تضعیف آنان می‌باشند و منابع آنان را غارت و بالاخره هر روزی با ترفند جدیدی حیات اسلامی آنها را به مخاطره می‌اندازند بکوبند. خداوند توفیق بیشتر برای پیمودن این راه به همۀ مسلمانان عنایت بفرماید. (7 محرم الحرام 1415 الاحقر حسین نوری همدانی)

مجله مبلغان شماره 3
-------------------------------------
پی‌نوشت:
1) اعیان الشیعه، ج 10، ص 363.